Yetki Belgesi ve Faaliyet İzinleri Yatırım
Bu şekilde atananlar, yerine atandıkları kişinin sürelerini tamamlarlar. Başkan ve üyelerin hastalık, kaza ve sair nedenlerle geçici iş göremezliğe uğraması halinin altı aydan fazla sürmesi durumunda bunların üyelikleri düşer ve yerlerine iki ay içerisinde atama yapılır. İhraççının ipotek teminatlı menkul kıymetlerden kaynaklanan ödeme yükümlülüğünü yerine getirememesi ve teminat havuzlarına dahil edilen varlıkların menkul kıymet sahiplerinin alacaklarını karşılamaya yetmemesi halinde, alacağı teminat havuzundaki varlıklarla karşılanmayan ipotek teminatlı menkul kıymet sahipleri ihraççının diğer malvarlığına başvurabilir. Kurul, atanacak idareciye veya Yatırımcıları Koruma Fonuna bu fıkra kapsamındaki hizmetleri karşılığında teminat havuzundaki varlıklardan ödeme yapılması hususunda karar vermeye ve yapılacak ödemenin hesaplanmasına ilişkin usûl ve esasları belirlemeye yetkilidir. Izlemek, tespit ettiği hususlar hakkında, Kurulca belirlenecek usûl ve esaslar çerçevesinde ihraççıya ve Kurula bilgi vermekle yükümlüdür. Çıkarılan tahvil ve sermaye piyasası aracı niteliğindeki diğer borçlanma senetleri tamen satılmadıkça veya satılmayanlar iptal edilmedikçe, aynı türden yeni tahvil ve sermaye piyasası aracı niteliğindeki diğer borçlanma senetleri çıkarılamaz. Anonim Ortaklıklar, Kurul’dan izin almak suretiyle kayıtlı sermaye sisteminden çıkabilecekleri gibi bu sisteme alınmadan aranan nitelikleri yitirmeleri halinde, Kurul tarafından sistemden çıkartılırlar.
Bu durumda, kurucunun garanti vermiş olması halinde, ihraç edilen sermaye piyasası araçlarının geri ödemelerinin fon malvarlığından karşılanamayan kısmının tam ve zamanında yapılmasına ilişkin yükümlülüğü devam eder. Kurul, atanacak fon kuruluna veya Yatırımcıları Koruma Fonuna bu fıkra kapsamındaki hizmetleri karşılığında fon malvarlığından ödeme yapılması hususunda karar vermeye ve yapılacak ödemenin hesaplanmasına ilişkin usûl ve esasları belirlemeye yetkilidir. İhraçcılar, sermaye piyasası araçlarının herhangi bir şekilde halka satıldığını veya açık anonim ortaklık statüsünün kazanıldığını öğrendikleri tarihten itibaren otuz gün içinde Kurula bildirmek zorundadırlar. Ortaklık denetçileri, bu durumu öğrendikleri tarihte, ihraçcının yönetim kuruluna ve Kurula bildirmekle yükümlüdürler. Kayıtlar, Merkezi Kayıt Kuruluşu tarafından, bilgisayar ortamında, ihraçcılar, aracı kuruluşlar ve hak sahipleri itibariyle tutulur. Kayıt edilen haklar bu Kanunun 7 nci maddesi uyarınca senede bağlanmaz. Sermaye piyasası araçlarının nama veya hamiline yazılı hesaplarda kayıt esasları ile kayıtların nasıl tutulacağı ve kayıtların tutulmasında yapılacak işlemlere ilişkin usul ve esaslar Kurulca bir tebliğ ile belirlenir. Bu Kanunun yürürlüğegirmesinden önce, kurulca yetki belgeleri iptal edilen aracı kurumların,sermaye piyasası faaliyetlerinden doğan alacak sahiplerinin Fonun imkânlarıda dikkate alınarak 1 milyar liraya kadar olan kısımlarının bu maddedekiesaslar çerçevesinde ödenmesini teminen özel bir Fon kurulmuştur. Sözkonusuaracı kurum alacaklarına Fondan ödeme yapılabilmesi için, bu Kanunun yürürlüğegirmesinden önce veya sonra haklarında 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunuve 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu hükümleri uyarınca iflas davasıaçılması ve iflas tasfiyesi sırasında alacakların borç ödemeden aciz belgesinebağlanmış olması zorunludur.
Maddenin (g) bendinde yapılan değişiklikle,özellikle bilgisayar kanalıyla yapılan yayınları da kapsayabilmek amacıyla,her türlü iletişim aracı kavramına yer verilmiştir. Bu sayede Kurulunizleyip, yanıltıcı olanlarına müdahale edebileceği yayınların kapsamı,amaca uygun biçimde genişletilmiştir. Diğer yandan, yeni bir organizasyona gidilerek,mevcut başkanvekilliği kaldırılarak, Başkanın görevde olmadığı durumlarda,Kurul işlemlerinin yürütülebilmesi için üyelerden birinin vekil olarakgörevlendirilmesi sistemi getirilmiştir. Yürürlükte olan Kanun hükmünegöre, Kurul üyeliğine atanan üyelerden birisi Başkan, birisi ise Başkanvekiliolarak atanmaktadır. Kanunun 23 üncü maddesine göre, Başkanvekili Başkangörevde olmadığı durumlarda Kurulu yönetmek ve temsil etmekle yükümlüdür.Başkanın görevde olduğu durumlarda ise, Başkanvekiline başkaca bir görevtanımlaması yapılmamıştır.
- Varlık teminatlı menkul kıymetler itfa edilinceye kadar teminat havuzlarında yer alan varlıklar, teminat amacı dışında tasarruf edilemez, rehnedilemez, teminat gösterilemez, kamu alacaklarının tahsili amacı da dahil olmak üzere haczedilemez ve iflâs masasına dahil edilemez, ayrıca bunlar hakkında ihtiyatî tedbir kararı verilemez.
- 2499 sayılı Kanunun değişik47 nci maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin 4 numaralı alt bendiaşağıdaki şekilde değiştirilmiş, 5, 6 ve 7 numaralı alt bentler eklenmiş,bu bentlerden sonra gelmek üzere (A) bendinin son paragrafı ile (B) bendiaşağıdaki şekilde değiştirilmiş, (C) bendi eklenmiş, ikinci fıkrası aşağıdakişekilde değiştirilmiştir.
- Bu alacaklartamamen karşılandıktan sonra artan kısımdan, öncelikle kamu alacaklarıve kalandan, fonun yaptığı avans ve tasfiye giderleri nedeniyle doğan alacağıödenir.
- Kurulun sermaye piyasası araçlarının saklanmasına ilişkin düzenlemelerinde tanımlanan teslim karşılığı ödeme ilkesi kapsamında gerçekleştirilen işlemler için temin edilen krediler bu kapsamda değerlendirilmez.
Ürün ihtisas borsalarının mevcut bir borsada açılmasında ve yenibir borsa olarak kurulmasında, borsanın işlem hacmi ve derinliği, arz vetalebe bağlı olarak gerçekleşecek spot alım satım yöntemleri ile gereklihizmet birimlerinin mevcut olup olmadığı, fiziksel, kurumsal ve finansalalt yapı ile uzman personel yeterliliği gibi hususlar gözönünde bulundurulur. İlgili Bakan Kurulun yıllık hesapları ileharcamalarına ilişkin işlemlerini denetletir; denetleme sonuçlarıyla ilgiligerekli tedbirleri alır. Bu Kanunla verilen görevleriyapmak ve yetkileri kullanmak üzere kamu tüzel kişiliğini haiz idarî vemalî özerkliğe sahip Sermaye Piyasası Kurulu kurulmuştur. Ürün ihtisas borsalarının mevcut bir borsadaaçılmasında ve yeni bir borsa olarak kurulmasında, borsanın işlem hacmive derinliği, arz ve talebe bağlı olarak gerçekleşecek spot alım satımyöntemleri ile gerekli hizmet birimlerinin mevcut olup olmadığı, fiziksel,kurumsal ve finansal alt yapı ile uzman personel yeterliliği gibi hususlargözönünde bulundurulur. 2499 sayılı Kanunun değişik36 ncı maddesine aşağıdaki fıkra eklenmiştir. Fon, 1050 sayılı Muhasebe-i Umumiye Kanunu,2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ile 832 sayılı Sayıştay Kanununa tâbideğildir. Fonun gelirleri ve işlemleri her türlü vergi, resim ve harçtanmuaftır.
Yukarıdaki koşulların varlığı halinde Kurul da portföy yöneticilerinin değişmesini isteyebilir. Portföy yönetim sözleşmesine ilişkin esas ve usuller Müsteşarlığın uygun görüşü alınarak Kurul tarafından belirlenir. Portföy yöneticileri, portföyü bu kanun, 2499 Sayılı Sermaye Piyasası Kanunu, fon içtüzüğü, emeklilik sözleşmesi ve ilgili mevzuat hükümlerine göre yönetmekle yükümlüdür. Alınacak portföy yönetim hizmetine ilişkin esaslar bu konuda şirket ve portföy yöneticileri arasında yapılacak portföy yönetim sözleşmesi ile belirlenir. Portföy yönetim sözleşmelerinin Kurulca belirlenen asgari unsurlara uygun olması zorunludur. Madde 15- Fon, şirket tarafından emeklilik sözleşmesi çerçevesinde alınan ve katılımcılar adına bireysel emeklilik hesaplarında izlenen katkıların, riskin dağıtılması ve inançlı mülkiyet esaslarına göre işletilmesi amacıyla oluşturulan malvarlığıdır. Emeklilik sözleşmesi süresi içinde, katılımcının vefat etmesi halinde lehdarı, malûliyet durumunun ortaya çıkması halinde ise katılımcı, bireysel emeklilik hesabındaki birikimlerin kendisine ödenmesini talep edebilir. Katılımcının emekliliğe hak kazanmadan sistemden ayrılma talebinde bulunması halinde şirket, bildirimin ulaşmasından itibaren yirmi iş günü içinde katılımcının birikimlerini tamamen öder.
Şirket ve bireysel emeklilik aracıları, katılımcılara, üçüncü kişilere ve kuruluşlara karşı gerçeğe aykırı, yanıltıcı ve aldatıcı beyanda bulunamazlar ve ilân, reklam ve broşürleri ile bu amaca yönelik her türlü faaliyetlerinde bu nitelikteki ifadelere yer veremezler. Bireysel emeklilik sisteminde katılımcılara veya kamuya açıklanacak bilgiler, açıklanma dönemleri ve süreleri ile ilân ve reklamlara ilişkin esas ve usuller Kurulun uygun görüşü alınarak Müsteşarlıkça belirlenir. Her bir sermaye piyasası aracı için Merkezi Kayıt Kuruluşu tarafından kayden izlemenin başladığı tarihi izleyen yedinci yılın sonuna kadar teslim edilmeyen sermaye piyasası araçları hisse senedi ise, ihraççıya kanunen intikal eder. Bu durumda paydan doğmuş olan haklar, hisse senetlerinin ihraççıya intikal tarihinde kendiliğinden sona ermiş sayılır. Teslim edilmeyen diğer sermaye piyasası araçlarından doğan alacaklar, bu tarihte zamanaşımına uğrar. Hesabında alacağını karşılamaya yetecek kadar ya da hiç hisse senedi bulunmayan saklama hesabı sahiplerinin nakit ve hisse senedi alacakları toplamının 7 milyar 500 milyon lirası tasfiye sonucu beklenmeksizin Fon tarafından ödenir.
Bu kuruluşların alacaklarına yapılan ödemelerdede, tedricî tasfiyeye tabi tutulan aracı kurumların alacaklarına ödemeyapılmasına ilişkin aşağıdaki esaslar uygulanacaktır. Tasfiye kararından sonra aracı kurumunmal varlığı üzerinde tasarruf ve haciz yasağı başlayacağından tüm mal varlığımünhasıran tasfiye amacına tahsis edilecektir. Sermaye piyasası aracı teslim yükümlülüklerinintasfiyesinde esas aynen teslimi sağlamaktır. Diğer taraftan repo alacaklılarının mağdurolmasını önlemek için, aracı kurumun vadeli borçları, vadeye kadar kararlaştırılanfaiz ile birlikte gözönüne alınmaktadır. Ancak vadeli borçlara vadeden,diğer borçlara ise tedricî tasfiye kararından itibaren kanunî faiz yürütülmesiesası benimsenerek, aracı kurumun ödeyemeyeceği faiz yükü altına girmesiengellenmek istenmiştir. Kanunun 46/A maddesi ile YatırımcılarıKoruma Fonu kurulmuş, gelirleri ve faaliyet esasları düzenlenmiştir. Fon,Bankalar Kanununun onuncu bölümünde düzenlenen Tasarruf Mevduatı SigortaFonu esas alınarak ve fakat sermaye piyasasının ve kurumlarının özelliklerineuygun hükümler öngörülerek düzenlenmiştir. Tasarı, başta Amerika BirleşikDevletlerindeki konuyla ilgili yasal düzenleme olan Securities InvestorProtection Act ve bu yasayla kurulan Fon olmak üzere, gelişmiş sermayepiyasasına sahip Avrupa ülkelerindeki ve AB mevzuatındaki benzer sistemlereparalel olarak, sermaye piyasası yatırımcılarının, kurumların malî durumlarınınbozulması nedeniyle zarara uğramasını önleyici bir sistemin oluşturulmasınıhedeflemektedir.
Yönetim kurulu üyelerinin Sermaye Piyasası mevzuatında aranan şartları haiz bulunmaları gereklidir.Yönetim kurulu ilk toplantısında üyeleri arasından bir başkan ve başkan olmadığı zaman vekalet etmek üzere bir başkan vekili seçer.Yönetim Kurulu’na sermaye piyasası mevzuatında aranan şartları haiz gerçek kişiler seçilebileceği gibi; aranan şartlan taşıyan tüzel kişiler de seçilebilir. Bir tüzel kişi yönetim kuruluna üye seçildiği takdirde, tüzel kişiyle birlikte, tüzel kişi adına, tüzel kişi tarafından belirlenen, sermaye piyasası mevzuatı uyarınca yönetim kurulu üyelerinde aranan şartları haiz sadece bir gerçek kişi de tescil ve ilan olunur; ayrıca, tescil ve ilanın yapılmış olduğu, şirketin internet sitesinde hemen açıklanır. Tüzel kişi adına yönetim kurulu toplantılarına katılacak gerçek kişinin değişmesi halinde, bu husus da derhal tescil ve ilan edilir; ayrıca, tescil ve ilanın yapılmış olduğu, şirketin Internet sitesinde hemen açıklanır. Tüzel kişi adına sadece, bu tescil edilmiş kişi toplantılara katılıp oy kullanabilir. Tüzel kişi, kendi adına tescil edilmiş bulunan kişiyi dilediği sürede değiştirebilir.Yönetim Kurulu, TTK, SPKn, Şirket esas sözleşmesi, genel kurul kararları ve ilgili mevzuat hükümleri ile verilen görevleri yerine getirir. Kanunla veya esas sözleşme ile genel kuruldan karar alınmasına bağlı tutulan hususlar dışında kalan tüm konularda Yönetim Kurulu karar almaya yetkilidir.Yönetim kurulunun görev ve sorumluluklarının sağlıklı bir biçimde yerine getirilmesi için TTK ve sermaye piyasası mevzuatına uygun olarak belirlenen komiteler oluşturulabilir. İlgili mevzuata uygun olarak, komitelerin görev alanları, çalışma esasları ve hangi üyelerden oluşacağı yönetim kurulu tarafından belirlenir. Hakkında tedricî tasfiye kararı verilen ipotek finansmanı kuruluşunun ödemeleri durur ve konut finansmanı fonları, varlık finansmanı fonları malvarlıkları ile varlık teminatlı menkul kıymetler ve ipotek teminatlı menkul kıymetler teminat havuzları hariç tüm mal varlığı üzerinde, bu karar tarihi itibarıyla sadece Fon tarafından tasarruf edilebilir. İpotek finansmanı kuruluşunun, tasfiye kapsamında yer alan yükümlülüklerinden, nakit borçları, tedricî tasfiye kararının verildiği tarihteki anapara ve işlemiş faizleri toplamı üzerinden hesaplanır. İpotek finansmanı kuruluşunun tedricî tasfiye kararının verilmesinden sonra vadesi gelen menkul kıymetlerinden doğan hak ve borçları da, vadeleri itibarıyla belirlenir.
Müflis aracı kurumdan alacaklı görünen ortakları, yönetimkurulu ve denetleme kurulu üyeleri, personeli ile bunların eşlerine veüçüncü derece dahil kan ve sıhrî hısımlarına ve sermaye piyasası kurumlarınabu madde kapsamında ödeme yapılmaz. İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Başkanlığı,yaptığı ödemeler için, borç ödemeden aciz belgesi sahiplerinin haklarınahalef olur. Müflis aracı kurumdan alacaklı görünen ortakları, yönetimkurulu ve denetleme kurulu üyeleri, personeli ile bunların eşlerine veüçüncü derece dahil kan ve sıhri hısımlarına ve sermaye piyasası kurumlarınabu madde kapsamında ödeme yapılmaz. Kaydî değer, YatırımcılarıKoruma Fonu ve tedricî tasfiyeye ilişkin hükümlerin işlemesi Merkezin kurulmasınabağlıdır. Ayrıca Fon ve tasfiyeyle ilgili sistemin işlemesi için, Fonailişkin düzenlemenin yapılması da gereklidir. Bu esaslardan hareketle,10/A maddesinin Merkezin kurulması; 46/A ve 46/B maddelerinin Merkezinkurulması ve Yatırımcıları Koruma Fonuna ilişkin düzenlemelerin yürürlüğegirmesini takiben yürürlük kazanması öngörülmüştür. Kanunun 46/B maddesi ile aracıkurumların tedricen tasfiyesi düzenlenmiştir.
(5) Kitle fonlaması platformları ve kitle fonlaması suretiyle halktan para toplayan kişiler ile bunlara fon sağlayanlar arasındaki ilişkiler genel hükümlere tabidir. (4) Kurulun onayladığı her teminat yöneticisinin ticaret unvanı, hangi ihraçla ilgili olarak atandığı ve yetkileri, ihraççı tarafından ihraççının merkezinin bulunduğu yerin ticaret siciline ayırt edici şekilde tescil ve Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde ilan olunur. Borçlanma aracından doğan tüm borçlar ifa edildikten sonra duran takipler düşer. “Finansman bonoları, ihraçcıların bu Tebliğ hükümlerine göre borçlu sıfatıyla düzenleyip Kurul kaydına alınmak suretiyle ihraç ederek sattıkları emre veya hamiline yazılı menkul kıymet niteliğindeki kıymetli evraktır.”(m.3). – Ortaklık çalışanlarına tanınan, kazanç payı karşılığı çıkarılan paylardan alma hakkının uygulanmasında, pay senedi taleplerini karşılayabilmek amacıyla şartlı sermaye artırımı yapılabilmektedir[10]. Bu hususta mağduriyetler söz konusu olmaması için mutlaka ortak olacak kişilerin uygulamanın kanuna uygun olmadığı konusunda bilgi sahibi olmaları gerekmektedir. 4-Kooperatifin alacağı arsanın kooperatifin amacına uygun olmaması durumunda mutlaka genel kurul tutanağında bu husus belirtilmelidir. Kooperatifin genel kurul tutanağında arsanın toplam maliyetinin üst sınırı veya metrekare birim fiyatının üst sınırının yazılması gereklidir. Kooperatiflerde Genel kurulun toplanabilmesi ve gündemdeki konuların görüşebilmesi için, kooperatife kayıtlı ortakların en az 1/4’nün şahsen veya temsilen toplantıda hazır bulunması şarttır. Bu kanunda belirtilen, yönetmelik ve tebliğler yürürlüğe girinceye kadar, yürürlükteki mevzuatın bu kanuna aykırı olmayan hükümleri uygulanır. İdarî para cezalarının verilmesini gerektiren fiillerin tekrarı halinde, verilen para cezası iki katı, izleyen tekrarlarda üç katı artırılarak uygulanır. Bu cezaların verildiği tarihten itibaren iki yıl içinde idarî para cezasının verilmesini gerektiren aynı fiil işlenmediği takdirde önceki cezalar tekrarda esas alınmaz.